قرارداد هوشمند چیست ، به نقل از سایت خرید NFT ، قرارداد هوشمند (Smart Contract)، یک قرارداد دیجیتالی است که به کمک تکنولوژی بلاکچین (Blockchain) ایجاد شده و امکان برنامه‌ریزی و اجرای خودکار شرایط و قوانین قرارداد را فراهم میکند.
در واقع، قرارداد هوشمند یک برنامه کامپیوتری است که برای انجام عملیات خاصی طراحی شده است و برای اجرای آن نیاز به محیطی مانند بلاکچین دارد. در این قرارداد، شرایط قرارداد با کدهای برنامه‌نویسی و قواعد دقیق مشخص شده و برای اجرای آن، باید تمام شرایط به دقت انجام شود.
با استفاده از قرارداد هوشمند ، انجام تعاملاتی همچون خرید و فروش، پرداخت و انتقال وجه، اعطای مجوز و… به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه‌گری انسانی امکان‌پذیر است. همچنین قراردادهای هوشمند، تضمین امنیت و شفافیت بیشتری برای تعاملات دارند.
قرارداد هوشمند چیست و بررسی تفاوت ها ، معایب و مزایای آن
قرارداد هوشمند چیست ، (Smart Contract) یک قرارداد قابل اجرا است که در داخل شبکه‌های بلاکچین قرار می‌گیرد و می‌تواند به صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه‌گر اجرا شود. این قراردادها مبتنی بر فناوری بلاکچین هستند و اطلاعات آنها در داخل بلاکچین ثبت می‌شوند و قابل بررسی هستند.
قراردادهای هوشمند معمولاً به صورت کد نوشته می‌شوند و قابلیت اجرای خودکار را دارند. این قراردادها می‌توانند شامل شرایط و شروط متعددی باشند که بر اساس اطلاعات ورودی اجرا می‌شوند و نتایج آنها نیز به صورت خودکار تولید می‌شوند. به عبارت دیگر، قراردادهای هوشمند به صورت یک سری فرآیند خودکار عمل می‌کنند که بر اساس قوانین مشخص و بدون دخالت انسانی صورت می‌گیرد.
استفاده از قرارداد هوشمند در بلاکچین از پایداری و امنیت بالاتری نسبت به قراردادهای سنتی برخوردار است و می‌تواند در بسیاری از زمینه‌های کسب و کار و همچنین در حوزه‌های دولتی مفید باشد.
همچنین بخوانید : اخبار NFT
تفاوت قرارداد هوشمند با قرارداد سنتی
تفاوت اصلی بین قرارداد هوشمند و قرارداد سنتی در روش اجرای آن‌هاست. در قراردادهای سنتی، شروط و قوانین قرارداد توسط افراد قرار می‌گیرد و توسط آنها اجرا میشود. در صورتی که در قرارداد هوشمند، شروط و قوانین به صورت کد نوشته شده و به صورت خودکار اجرا می‌شوند.
در قراردادهای سنتی، ممکن است با خطاهای انسانی مواجه شویم. به عنوان مثال، در زمان نوشتن قرارداد، ممکن است یکی از شروط مهم را فراموش کنید یا آن را به طور نادرست بنویسید. در نتیجه، اجرای قرارداد ممکن است با مشکلاتی مواجه شود.
اما در قراردادهای هوشمند، شرایط به صورت کد نوشته شده و برنامه‌ریزی شده اند و بدون دخالت انسانی اجرا می‌شوند. بنابراین، احتمال وجود خطاهای انسانی در اجرای قرارداد به شدت کاهش می‌یابد و اطمینان از دقت و صحت آن بیشتر میشود.
در ضمن، قراردادهای هوشمند قابلیت بررسی و تأیید توسط تمامی اعضای شبکه بلاکچین را دارند. به عبارت دیگر، شفافیت بالایی دارند و هرگونه تغییر در آنها به صورت علنی و برای تمامی اعضای شبکه بلاکچین قابل مشاهده است.
به طور کلی، قرارداد هوشمند چیست یک کد قابل اجرا است که در بلاکچین نوشته شده است و شامل شروط و قوانینی است که اجرای آنها به صورت خودکار انجام میشود. به این معنی که هرگاه یک شرط در قرارداد هوشمند برآورده شود، کد مربوط به آن شرط به صورت خودکار اجرا میشود و عملیات مشخصی انجام میشود.
مثلا، فرض کنید دو نفر A و B می‌خواهند قراردادی برای خرید و فروش یک کالا ببندند. در قرارداد هوشمند، شرایطی مانند قیمت، تعداد و شرایط پرداخت تعیین شده است. وقتی A قیمت را پرداخت کرد، قرارداد هوشمند به صورت خودکار شرایط را بررسی میکند و بعد از بررسی موفقیت‌آمیز شرایط، به صورت خودکار عملیات انتقال کالا از B به A را انجام می‌دهد.
اما در قرارداد سنتی، شرایط و قوانین بر حسب یک سند و به صورت نوشتاری بین طرفین تعیین میشود و هرگاه یک شرط برآورده شد، باید طرفین دستی به اجرای آن بپردازند. به عنوان مثال، در قرارداد سنتی برای خرید و فروش یک کالا، شرط‌هایی مانند قیمت، تعداد و شرایط پرداخت بین طرفین تعیین شده و در صورت برآورده شدن شرایط، طرفین باید به صورت دستی به اجرای قرارداد بپردازند.
در کل، قرارداد هوشمند با توجه به اینکه به صورت کد نوشته شده و خودکار اجرا میشود، از جمله ابزارهای قدرتمندی است که در بلاکچین مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همچنین بخوانید : NFT چیست
اجزای قرارداد هوشمند چیست
اجزای قرارداد هوشمند به طور کلی شامل موارد زیر میشود:
- آدرس قرارداد: هر قرارداد هوشمند یک آدرس منحصر به فرد در بلاکچین دارد که به صورت عمومی قابل دسترسی است.
- داده‌های ورودی: داده‌هایی که برای اجرای قرارداد ورودی می‌شوند، از جمله اطلاعات مربوط به شرایط قرارداد، آدرس کیف پول طرفین و موارد دیگر.
- کد قرارداد: کدی است که توسط طراح قرارداد هوشمند نوشته شده و به آدرس قرارداد مرتبط میشود. این کد شامل شرایط، قوانین و عملیاتی است که قرارداد را تعریف می‌کنند.
- مرحله اجرا: مشخص میکند که قرارداد چگونه باید اجرا شود و شامل توابع و متدهایی است که برای اجرای قرارداد نوشته شده‌اند.
- داده‌های خروجی: داده‌هایی که پس از اجرای قرارداد به دست می‌آیند، از جمله اطلاعات مربوط به تراکنش‌ها، وضعیت قرارداد و موارد دیگر.
با استفاده از این اجزا، قرارداد هوشمند در بلاکچین اجرا میشود و به صورت خودکار شرایط و قوانین مربوط به قرارداد را اجرا میکند.
قرارداد هوشمند چگونه اجرا میشود؟
قرارداد هوشمند بر روی بلاکچین اجرا میشود. بلاکچین یک سیستم توزیع شده و پایدار است که به طور همزمان در سراسر شبکه توسط چندین کامپیوتر مختلف نگهداری میشود. در بلاکچین، هر تراکنش (transaction) با یک آدرس منحصر به فرد مشخص میشود و به صورت دائمی در بلاکچین ثبت میشود.
قرارداد هوشمند چیست نیز به صورت یک تراکنش در بلاکچین ثبت میشود. برای اجرای قرارداد هوشمند، تراکنش مربوط به آن در بلاکچین تأیید میشود و کامپیوترهایی که بلاکچین را نگهداری می‌کنند، کد قرارداد را در اجرای آن استفاده می‌کنند.
به طور کلی، برای اجرای یک قرارداد هوشمند، ابتدا باید تراکنش مربوط به آن در بلاکچین ثبت شود. در این تراکنش، آدرس قرارداد و داده‌های ورودی به همراه هزینه‌ای برای اجرای قرارداد مشخص میشود. پس از ثبت تراکنش، بلاکچین این تراکنش را به صورت پایدار ذخیره میکند و در بلاکچین قرارداد هوشمند را ثبت میکند.
سپس، کامپیوترهایی که بلاکچین را نگهداری می‌کنند، قرارداد هوشمند را با استفاده از کد قرارداد اجرا می‌کنند. در این مرحله، تمامی شرایط و محاسبات مربوط به قرارداد هوشمند براساس داده‌های ورودی و کد قرارداد انجام می‌شوند و داده‌های خروجی مورد نیاز برای تراکنش مشخص می‌شوند.
مزایای قرارداد هوشمند
قراردادهای هوشمند برخلاف قراردادهای سنتی بر اساس تکنولوژی بلاکچین اجرا می‌شوند و این موضوع باعث شده تا این قراردادها دارای مزایای زیادی نسبت به قراردادهای سنتی باشند. برخی از مزایای قراردادهای هوشمند عبارتند از:
- اطمینان از اجرای قرارداد: قراردادهای هوشمند توسط کد نوشته شده و در بلاکچین ذخیره می‌شوند، بنابراین قراردادهای هوشمند به طور کامل شفاف و شناور هستند و اجرای آنها به صورت خودکار و بدون تعارض اجرایی انجام میشود.
- امنیت بالا: با توجه به این که بلاکچین به صورت توزیع‌شده مدیریت میشود، هرگونه تغییر در قراردادهای هوشمند مشخص و شفاف است و این باعث میشود تا امکان نفوذ و تقلب در قراردادها به حداقل ممکن برسد.
- صرفه‌جویی در زمان و هزینه: قراردادهای هوشمند از طریق تکنولوژی بلاکچین اجرا می‌شوند که این باعث میشود که هزینه‌های اجرای آنها بسیار کم باشد و همچنین اجرای آنها بسیار سریع و کارآمد باشد.
- بدون واسطه: قراردادهای هوشمند بدون واسطه قابل اجرا هستند، به این معنی که برای انجام معاملات نیازی به واسطه ندارند و این باعث میشود که هزینه‌ها به صورت قابل توجهی کاهش پیدا کنند.
- قابلیت برنامه‌ریزی: در قراردادهای هوشمند، شرایط و قوانین مربوط به اجرای آن می‌تواند تعریف شود
معایب قراردادهای هوشمند
هر چند که قرارداد هوشمند دارای مزایای بسیاری هستند، اما همچنین برخی معایب نیز دارند که به صورت خلاصه در زیر بیان شده‌اند:
- پیچیدگی: توسعه قراردادهای هوشمند برای بسیاری از افراد پیچیده است و نیاز به مهارت‌های برنامه‌نویسی دارد.
- عدم اصلاح‌پذیری: یک‌باری که یک قرارداد هوشمند در بلاکچین ثبت شد، دیگر قابل تغییر نیست و این باعث میشود که در صورت بروز خطا، امکان اصلاح آن وجود نداشته باشد.
- امکان خطای برنامه‌نویسی: هر چند که قراردادهای هوشمند برای جلوگیری از خطاهای برنامه‌نویسی متدهایی دارند، اما خطاهای برنامه‌نویسی همچنان امکان‌پذیر هستند و ممکن است باعث ایجاد مشکلات و خساراتی شود.
- هزینه بالا: توسعه و اجرای قراردادهای هوشمند هزینه بالایی دارد و این می‌تواند برای کاربران و توسعه‌دهندگان قابل توجه باشد.
- کمبود توافقات حقوقی: با توجه به این که در بلاکچین هرگونه تغییر در قرارداد مشخص است، توافقات حقوقی در صورت بروز اختلافات ممکن است کمبود داشته باشد و این می‌تواند باعث ایجاد مشکلات حقوقی شود.
- مشکلات قانونی: برای بسیاری از کشورها، قوانین مربوط به بلاکچین و قراردادهای هوشمند هنوز در حال توسعه است و این می‌تواند باعث مشکلات قانونی برای کاربران باشد.
کاربرد قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند امکانات بسیاری در بلاکچین فراهم می‌کنند و کاربردهای مختلفی دارند. در زیر به برخی از کاربردهای قراردادهای هوشمند اشاره می‌کنیم:
- قراردادهای هوشمند مالی: به عنوان مثال، توکن‌های قابل معامله یا قراردادهای تبادل ارزهای دیجیتال که از قابلیت برنامه‌نویسی شده‌اند.
- قراردادهای هوشمند دارایی‌ها: این نوع قراردادها می‌تواند در زمینه انتقال و مدیریت دارایی‌های دیجیتال مانند اموال، ارزهای دیجیتال و همچنین تعهدات قراردادی به کار گرفته شود.
- قراردادهای هوشمند امضای دیجیتال: این قراردادها می‌توانند به عنوان یک وسیله برای تایید هویت فردی، تاریخ امضای یک مستند و یا تایید یک معامله استفاده شوند.
- قراردادهای هوشمند شرایط کاری: این قراردادها می‌توانند برای مدیریت تعهداتی که بین کارفرما و کارمندان در قراردادهای کاری وجود دارد، به کار رود.
- قراردادهای هوشمند در حوزه بیمه: با استفاده از قراردادهای هوشمند، می‌توان بیمه‌نامه‌هایی را ایجاد کرد که به صورت اتوماتیک، براساس شرایطی که در قرارداد هوشمند تعریف شده است، خسارت‌ها را پوشش دهند.
این فهرست تنها چند نمونه از کاربردهای قراردادهای هوشمند است. به طور کلی، قراردادهای هوشمند به دلیل پوشش گسترده و بالایی که ارائه می‌دهند، در حوزه‌های مختلف
نتیجه گیری قرارداد هوشمند
قرارداد هوشمند ، به عنوان یک ابزار قدرتمند در بلاکچین شناخته شده‌اند که توانسته‌اند حوزه‌های گوناگونی را شامل شوند و کاربردهای بسیاری در دنیای دیجیتال داشته باشند. با این حال، همچون هر فناوری دیگر، قراردادهای هوشمند نیز دارای مزایا و معایبی هستند. برخی از مزایای این قراردادها شامل کارایی بالا، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان، شفافیت بیشتر و اطمینان بیشتر در معاملات هستند. از سوی دیگر، برخی از معایب آنها شامل مشکلات امنیتی، پیچیدگی برنامه‌نویسی و احتمال ایجاد خطای برنامه‌نویسی در قراردادها هستند.
در کل، قرارداد هوشمند چیست ، با توجه به اینکه قراردادهای هوشمند به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که دارند، در آینده می‌توانند به عنوان یکی از ابزارهای حیاتی در صنعت‌های مختلفی از جمله بانکداری، بیمه، املاک و مستغلات، حمل و نقل، مالی و تجارت الکترونیک به کار گرفته شوند.
سوالات متداول در قرارداد هوشمند
در زیر به برخی از سوالات متداول درباره قراردادهای هوشمند پاسخ داده شده است:
قرارداد هوشمند یک قرارداد هوشمند تحت شبکه بلاکچین است که اجرای خودکار و شفاف دارد و می‌تواند برای انجام تعداد زیادی از عملیات‌های قراردادی استفاده شود.
قراردادهای هوشمند با استفاده از کدهای قرارداد هوشمند، قابل برنامه‌ریزی هستند و هنگامی که شرایط قرارداد برآورده میشود، خودکار اجرا می‌شوند.
مزایای قراردادهای هوشمند شامل کارایی بالا، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و زمان، شفافیت بیشتر و اطمینان بیشتر در معاملات هستند.
قراردادهای هوشمند در حوزه‌های مختلفی از جمله بانکداری، بیمه، املاک و مستغلات، حمل و نقل، مالی و تجارت الکترونیک به کار گرفته می‌شوند.
در قرارداد سنتی، نیاز به واسطه داریم ولی در قرارداد هوشمند با اتصال به شبکه بلاکچین، نیاز به واسطه‌ای نداریم و تمامی مراحل از طریق کد هوشمند و خودکار انجام میشود.
منبع : investopedia
بدون دیدگاه